Liệt dây thần kinh số VII ngoại biên (liệt mặt) là hội chứng tổn thương dây thần kinh số VII gây nên tình trạng giảm hoặc mất vận động các cơ ở mặt. Bệnh tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng có thể gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ và để lại di chứng nếu điều trị không đúng cách.

   1. Liệt dây thần kinh số VII ngoại biên là gì?

      (liệt mặt) là hội chứng tổn thương dây thần kinh số VII gây nên tình trạng giảm hoặc mất vân động các cơ ở mặt (liệt toàn bộ nửa mặt). Theo y học cổ truyền, liệt dây thần kinh số VII ngoại biên được mô tả theo bệnh danh “khẩu nhãn oa tà” thuộc phạm vi chứng trúng phong kinh lạc. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi và do nhiều nguyên nhân gây nên.

Hình 1: Giải phẫu dây thần kinh số VII

2. Nguyên nhân gây liệt dây thần kinh số VII ngoại biên theo YHCT.

• Ngoại nhân: Phong hàn, phong nhiệt thường có triệu chứng bệnh tương ứng liệt Bell, liệt mặt do nguyên nhân viêm nhiễm theo y học hiện đại.
• Bất nội ngoại nhân: Chấn thương vùng đầu mặt, và một số nguyên nhân khác, được mô tả chứng trạng tương đối phù hợp liệt mặt thứ phát y học hiện đại.

3. Triệu chứng.

   - Liệt toàn bộ một bên mặt, mất nếp nhăn trán, rãnh mũi má mờ, dắt đọng thức ăn, nước uống bên liệt, mất vị giác 2/3 trước lưỡi.

  - Charles – Bell (+): mắt nhắm không kín ở bên liệt.

     Một số trường hợp có biểu hiện đau sau tai trước liệt 1-2 ngày, có thể kèm theo có ù tai, khô mắt, chảy nước mắt.

4. Các thể bệnh theo y học cổ truyền.

    Theo YHCT do phong hàn, phong nhiệt xâm phạm hoặc do sang chấn, chấn thương vùng đầu mặt làm cho khí huyết của các kinh lạc vùng đầu mặt bị ứ trệ không thông mà gây nên bệnh. Các thể bệnh theo Y học cổ truyền có 3 thể gồm:

Phong hàn phạm kinh lạc, Phong nhiệt phạm kinh lạc, Huyết ứ kinh lạc.

5. Điều trị.

5.1. Phương pháp không dùng thuốc.

- Điện châm , xoa bóp bấm huyệt, cứu ngải, massage bằng máy, cấy chỉ.

5.2. Phương pháp dùng thuốc.

    Tùy theo triệu chứng, thể bệnh thầy thuốc có các bài thuốc theo đối pháp lập phương để điều trị cho người bệnh.

 Hình 2: Điện châm, cứu ngải  điều trị liệt dây thần kinh số VII ngoại biên

         Hình 3: Xoa bóp bấm huyệt điều trị liệt dây thần kinh số VII ngoại biên

         Liệt dây thần kinh số VII ngoại biên là bệnh lý thường gặp tại khoa Y học cổ truyền – Bệnh viện đa khoa tỉnh Hưng Yên. Hiện nay có nhiều phương pháp điều trị liệt dây thần kinh số VII ngoại biên nhưng điện châm, xoa bóp bấm huyệt, cứu ngải... kết hợp với bài thuốc Y học cổ truyền là phương pháp điều trị được lựa chọn ưu tiên hàng đầu do hiệu quả điều trị an toàn và đạt kết quả tốt (≥ 80% bệnh nhân phục hồi hoàn toàn sau điều trị). Bệnh do nhiều nguyên nhân gây ra và tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh mà thầy thuốc lựa chọn các phương pháp điều trị khác nhau. Vì vậy khi có bệnh, người bệnh nên đến các cơ sở y tế để được khám, tư vấn và điều trị.

KHOA Y HỌC CỔ TRUYỀN